Co to jest zachowek? To prawo spadkobierców wskazanych w ustawie do dochodzenia części spadku, jeśli pominięci zostali w spadkobraniu. Zgodnie z ustawą takimi osobami są zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Co jednak, jeśli osoby te zmarły przed uzyskaniem zachowku, albo nie zdążyły wszcząć postępowania o jego zapłatę? Czy zachowek nadal jest należny?
Dziedziczenie zachowku
Należy wyjaśnić, że samo prawo do zachowku nie jest dziedziczne, bowiem ma charakter osobisty, jest niezbywalne i niedziedziczne. Dziedziczeniu podlega tylko skonkretyzowane już w określonej wysokości roszczenie z tytułu zachowku. Wobec tego dziedziczone jest wyłącznie roszczenie, a nie prawo.
Kto dziedziczy roszczenie o zachowek?
„Roszczenie z tytułu zachowku przechodzi na spadkobiercę osoby uprawnionej do zachowku tylko wtedy, gdy spadkobierca ten należy do osób uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy”. Przytoczony powyżej art. 1002 k.c. wprowadza krąg osób, które mają prawo dochodzić roszczenia o zachowek po pierwotnym spadkodawcy. Zgodnie z ww. podstawą prawną do takich osób należą tylko osoby uprawnione do zachowku po pierwszym spadkodawcy. Zwrot “po pierwszym spadkodawcy” zdaje się literalnie wskazywać na relację do “pierwotnego” spadkodawcy. Należy również mieć na uwadze, że jeśli osoby, które należały do kręgu osób uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy, nie dziedziczą po uprawnionym do zachowku, nie będą dziedziczyć roszczenia o zachowek. Nie ma znaczenia, czy dziedziczenie po uprawnionym następuje z ustawy, czy z testamentu. Taka sama sytuacja będzie miała miejsce, jeśli wśród spadkobierców uprawnionych do zachowku nie ma żadnej osoby, która należała do uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy, roszczenie o zachowek nie będzie dziedziczone i wygaśnie.
Dziedziczenie roszczenia o zachowek – przykład dziedziczenia
Zmarły Bogdan K. (spadkodawca) w drodze testamentu przepisał cały swój majątek swojej żonie Celinie K. Bogdan K miał również córkę Annę K, którą w testamencie pominął. Anna K. ma tym samym prawo do zachowku, a jeśli go nie zrealizuje to roszczenie o zachowek po jej śmierci nabędą jej dzieci (przyjmując, że miała dzieci w chwili śmierci Bogdana K.). Dzieci Anny K. jako zstępni Bogdana K dziedziczą roszczenie o zachowek zgodnie z art. 1002 k.c.
Dziedziczenie prawa do zachowku – przepis art. 1002 k.c. a Konstytucja RP
Stanowisko doktryny w kwestii dziedziczenia roszczenia o zachowek jest podzielone, bowiem część jest zdania, że art. 1002 k.c. nie powinno się interpretować literalnie, a przez to krąg uprawnionych do roszczenia winien być szerszy. Wątpliwości co do zgodności z Konstytucją RP przepisu art. 1002 k.c. zostały podniesione w uzasadnieniu wyr. SN z 28.4.2010 r., III CSK 143/09. Trybunał Konstytucyjny umorzył jednak postępowanie o zbadanie zgodności tego przepisu z Konstytucją RP (post. TK z 8.6.2011 r., SK 14/10), przyjmując, że taka niezgodność nie zachodzi.
Prawo spadkowe pomoc prawna
Jeśli masz konkretne pytania związane z dziedziną prawa spadkowego i potrzebujesz profesjonalnej pomocy prawnej, skorzystaj z usług Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych Jarosiński, Kuliński i Partnerzy. Zespół doświadczonych prawników specjalizujących się w prawie spadkowym jest gotowy służyć Ci wsparciem i skutecznymi rozwiązaniami. Nie wahaj się skontaktować z Kancelarią, aby otrzymać rzetelną i kompleksową poradę prawną.
A może interesuje Cię jakiś temat z zakresu prawa spadkowego i chciałbyś przeczytać o nim artykuł? Zostaw nam komentarz lub napisz o tym w wiadomości prywatnej, a my postaramy się przygotować artykuł, który rozwieje Twoje wątpliwości.
Potrzebujesz pomocy w temacie wpisu? Zadzwoń do nas lub umów spotkanie przez internet
