Otrzymanie spadku może wiązać się z koniecznością zgłoszenia tego faktu do urzędu skarbowego oraz zapłatą podatku, jednak nie zawsze będziemy do tego zobowiązani.
Wszystko zależy od tego, do której grupy podatkowej należymy (inaczej mówiąc, w jak bliskich relacjach pozostajemy ze spadkodawcą) oraz jaką wartość ma nabyty spadek.
Prawo wyróżnia trzy grupy podatkowe:
- pierwszą grupę, do której zaliczają się małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, synowa, zięć, teściowa. Osoby te są zwolnione z obowiązku zgłoszenia nabycia spadku do urzędu skarbowego, jeżeli wartość spadku nie przekracza kwoty 9.637 zł (tzw. kwota wolna od podatku);
- drugą grupę, do której zalicza się zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych. Osoby te są zwolnione z obowiązku zgłoszenia nabycia spadku do urzędu skarbowego, jeżeli wartość spadku nie przekracza kwoty 7.276 zł;
- trzecią grupę, do której należą pozostali spadkobiercy, nie zaliczający się do powyższych grup. Osoby te są zwolnione z obowiązku zgłoszenia nabycia spadku do urzędu skarbowego, jeżeli wartość spadku nie przekracza kwoty 4.902 zł.
Przy obliczaniu kwoty wolnej od podatku sumuje się wartość rynkową majątku nabytego przez spadkobiercę w drodze spadku z wartością rzeczy i praw majątkowych nabytych uprzednio od spadkodawcy (np. tytułem darowizny) w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło nabycie spadku.
Całkowite zwolnienie z podatku osób najbliższych – tzw. grupa podatkowa „zerowa”
Prawo podatkowe przewiduje także zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku dla najbliższych spadkodawcy, tj. małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy (tzw. grupa zerowa – warto zauważyć, że są to osoby, należące jednocześnie do pierwszej grupy podatkowej – za wyjątkiem teściowej, zięcia i synowej), nawet wówczas, gdy wartość spadku jest wyższa niż kwota wolna od podatku, czyli 9.637 zł. Warunkiem jest, aby osoby te w ciągu 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku wydanego przez sąd zgłosiły fakt nabycia spadku na właściwym formularzu (SD-Z2) do właściwego urzędu skarbowego. Jeżeli nabycie majątku w drodze spadku nie zostanie zgłoszone we wskazanym terminie (tj. 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o stwierdzeniu nabycia spadku), wówczas podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla I grupy podatkowej – należy wówczas liczyć się z zapłatą podatku, jeżeli wartość nabytego majątku przekracza kwotę 9.637 zł.
Powyższe zasady dotyczą nie tylko spadkobierców, ale również osób, którzy nabyli przedmiot wchodzący do masy spadkowej w drodze zapisu oraz osób, które otrzymały należny im zachowek.
Zgłoszenie do urzędu skarbowego
Jeżeli osoba nabywająca spadek nie spełnia warunków do objęcia jej zwolnieniem z zapłaty podatku, niezbędne jest złożenie zeznania podatkowego do właściwego urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego (tj. dnia złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku lub dnia, w którym upłynął termin do jego złożenia). Właściwym urzędem skarbowym jest urząd właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, jednak od tej zasady istnieją wyjątki (np. jeżeli przedmiotem dziedziczenia jest nieruchomość, właściwym organem jest urząd ze względu na położenie nieruchomości). Do zeznania podatkowego należy dołączyć dokumenty potwierdzające wartość nabytego spadku, co będzie miało znaczenie przy określaniu przez organ podstawy opodatkowania. Termin płatności podatku wynosi 14 dni od dnia doręczenia podatnikowi decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość podatku.
